- Vì sao nên nỗi?

- Đền Phú Sơn được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVIII, là công trình kiến trúc nghệ thuật gắn với nhiều giá trị văn hóa phi vật thể của cộng đồng cư dân nông nghiệp lúa nước. Đền thờ cúng các vị thần Tam Lang và thần Nông, Thánh Mẫu, là những vị thần gắn với tín ngưỡng của cư dân nông nghiệp lúa nước Việt Nam từ xưa. Đền Phú Sơn đã được công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh. Tuy nhiên, do không được tôn tạo và bảo vệ một cách hợp lý nên nhiều hạng mục của ngôi đền đã hư hỏng và nguy cơ trở thành "phế tích".

- Hiện trạng đền xuống cấp như thế nào?

- Trải qua hàng trăm năm, với nhiều biến cố lịch sử, đến nay ngôi đền cổ đã xuống cấp, các hạng mục in hằn dấu vết bị ăn mòn, nứt vỡ. Những mảng tường, cột trụ đã mục nát, hệ thống nhà từ đường, thượng điện và cổng chính đều bị hư hỏng, nứt gãy. Những hoa văn điêu khắc, chạm trổ tinh xảo đã bị ăn mòn hoàn toàn. Nhiều lớp gạch vữa tại nhà thượng điện bị vỡ vụn, sụt lún, khoét sâu vào bên trong… Nói chung, ngôi đền có nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào.

- Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh sao lại để xuống cấp như vậy?

- Năm 2022, chính quyền địa phương phối hợp với Mạnh Thường Quân dựng mái tôn che kín các hạng mục của đền, xây dựng hệ thống tiểu cảnh bao quanh. Việc quây tôn bao quanh nhằm mục đích bảo vệ ngôi đền cổ, tránh di tích trở thành phế tích. Tuy nhiên đây chỉ là phương án tạm thời. Về lâu dài sẽ làm mất đi vẻ tôn nghiêm cùng mỹ quan của ngôi đền hàng trăm năm tuổi.

- Chính quyền địa phương đã có động thái nào chưa?

- Lãnh đạo UBND xã Tượng Sơn cho hay, cách dựng mái tôn che chắn ngôi đền chỉ là phương án tạm thời để bảo vệ di tích trước sự tác động của thời tiết. Chính quyền địa phương đã họp bàn và làm tờ trình lên cấp trên, các cơ quan bảo vệ di sản văn hóa để tìm nguồn kinh phí hỗ trợ tôn tạo, phục dựng, bảo tồn cụm di tích kiến trúc này.

- NXD mong rằng Sở VH-TT&DL tỉnh Hà Tĩnh sớm ghi nhận ý kiến phản ánh của người dân, của chính quyền địa phương về sự xuống cấp của Di tích đền Phú Sơn, khảo sát thực tế, có phương án bảo vệ, tôn tạo để phát huy giá trị các hạng mục trong cụm Di tích có ý nghĩa lớn về văn hoá tâm linh này.

N.X.D